EKONOMİ DERS NOTLARI İHTİYAÇ, KITLIK, MAL ÇEŞİTLERİ VB.

İktisat; sonsuz insan ihtiyacının yeryüzündeki kıt kaynaklarla en iyi şekilde karşılanmasını araştıran bilim daldır.

İhtiyaç; karşılandığında bizi mutlu eden, aksi durumda mutsuzluğumuza sebebiyet veren şeylerdir. 

İhtiyaçları Oluşturan Etkenler;
* kültürel farklılıklar

* bölgesel farklılıklar

* sosyal çevre

* çevresel faktörler

* toplumsal statü

* inanç, ahlaki değerler ihtiyaçları doğurur ve şekilendirir.

İhtiyaçlar iki kategoride incelenir;

1) Zorunlu ve zorunlu olmayan ihtiyaçlar: zorunlu ihtiyaç hayatımızı devam ettirmemiz için gerekli olan ihtiyaçlardır. beslenme barınma vb. zorunlu olmayan ihtiyaçlar  yaşamamızda olmasa da hayatımızı devam ettirebildiğimiz ihtiyaçlardır.

2) iktisadi ve iktisadi olmayan ihtiyaçlar: iktisadi olan ihtiyaçlar bedel ödeyerek karşıladığımız ihtiyaçlarımızdır. iktisadi olmayan ihtiyaçlar ise manevi ihtiyaçlarımızdır. güzellik vb.

İhtiyacın özellikleri;

1) sonsuzdur. (teknoloji-

2) süreklidir.-çabuk değişiyor-

3- alışkanlıklara bağlıdır.

4- şiddetleri birbirlerinden farklıdır.

5- ihtiyaçlar ikame edilebilir..

6- ihtiyaçlar şiddetleri giderildikçe azalır.

Mal: ihtiyaçları karşılamaya yarayan her şeye mal denir.

-somuttur. elle hissedilir. objektiftir.

-üretilir, depolanır, uzun sürelidir.

-gerekli olmalıdır. ihtiyaç duyulmalıdır.

-kullanılabilir olmalıdır. -petrol rezervleri önce işlenmelidir ki mal haline gelebilsin-

Hizmet: İhtiyaçlarımızı gidermeye yarar ve anlıktır. subjektif ve hissedilebilir bir şeydir. 

Mal çeşitleri : 

1-İktisadi ve iktisadi olmayan mallar : iktisadi olan mallar para ödenerek elde edilen mallardır. örneğin yemek.
2-Üretim malı ve tüketim malı: 

 Tüketim malı: tüketicinin ihtiyaçlarını doğrudan karşılayan mallardır. ikiye ayrılır.

Dayanıklı tm: belirli bir kullanım ömrü olan mallardır. -buzdolabı-
Dayanıksız tm: kullandıktan sonra eski haline dönemeyen tüketim mallarıdır. -domates-

Üretim malları: tüketim malları üretmek için kullanılan mallardır. ikiye ayrılır.

Sermaye malları : üretim malı üretmek için olan tehçizata denir.-fabrika, bina-

Ara Mallar: tüketim malı üretmek için kullanılan ve kullanıldıktan sonra eski 

haline dönemeyen mallara denir. - demir çelik üretimi için elektrik-

3)İkame mal(rakip)- tamamlayıcı mal: 

İkame mal: birbirleri yerlerine kullanılabilen mallara denir. et- balık
Tamamlayıcı mal: ancak iki mal bir arada kullanılınca faydalı olan mallardır.-çay ve şeker.

4- taşınır ve taşınmaz mal:

Taşınır mal taşıyıp götürebildiğimiz mallara taşınır mal denir.-silgi-

Taşınmaz mal: taşınmayan bir yere sabit mallardır. -tarla, asansör, fabrika-

KITLIK: ;Fakirlik varlığın yerini yokluğun, yoksulluğun almasıdır.

FAYDA: ihtiyaçlarımızı gidermek için aldığımız mal ve hizmetlerden aldığımız tatmin duygusudur. 

DEĞİŞİM DEĞERİ: Değişim değeri karşılığında alabileceğimiz değere denir. örneğin mücevher pahalıdır. değeri fazladır.

KULLANIM DEĞERİ: kullanıldığında değiştirdiği değerdir. değişim değerinin çok olması kullanım değerini arttırmaz. örneğin suyun kullanım değeri elmasın kullanım değerinden kat kat üstündür.

ÜRETİM: üretim faktörleri kullanılarak ihtiyacımız olan tüketim mallarının üretilmesi sürecine üretim denir.

Üretim iki şekilde yapılır:

1- Malın miktarını arttırarak

2- mevcut malın faydasını arttırarak

• fiziki şeklini değiştirmek. -şampuanın parfüm yapılması-
• mekan faydasını arttırmak: Antalya'daki biberin İstanbul'da satılması(taşımacılık)
• malın zaman faydası arttırmak: zamanında üretilmiş malın stoklanması
• mülkiyet faydasını arttırmak -pazarlama-

EKONOMİDE TEMEL PROBLEMLER

1- hangi mal ne kadar üretilecek? 

öncelikle ülkenin kaynaklarına bakmak gerekir. etkin kaynak kullanımı sağlanmalıdır.

2-mallar nasıl üretilecek?

-emek yoğun: insan gücünün yoğun olduğu mallardır. inşaat

-teknoloji yoğun: teknolojinin ön palnda olduğu -bilgisayar-

3- mallar kimin için üretilecek?

öncelikle malları toplumun her bölümüne uygun olarak üretmek gerekir. hem işçi hem zengin halka üretim yapmak gerekir.

EKONOMİK SİSTEMLER

• kumanda ekonomik sistemleri; ekonomi koordinasyonu devletin elindedir.temel ilke sosyal sistemdir.doğal kaynaklar sermaye ve girişimci devlettir. emek ise ücret ile karşılanır. -Sovyet Rusya-
• karma ekonomik sistemlerde piyasa ekonomisine devletin dahil olmasıdır. 1980 öncesi-
• piyasa ekonomisi sisteminde ise devlet ekonominin içinde değildir. girişimci piyasalara yön verebilmektedir. burada devletin görevi ekonomiyi denetlemektir. 

ÜRETİM FAKTÖRLERİ

• doğal kaynak (toprak) -rant-
• emek (iş gücü) -ücret-
• sermaye -faiz-
• girişimci (müteşebbis) -kazanç sağlamak isterler.

BAŞLICA İKTİSADİ BİRİMLER

Hane Halkı (aile) Ekonomide ailenin birim olarak sayılmasının sebebi hem toplumun çekirdeği olması hemde bir bilançoya sahip olmasıdır. hem kazanç vardır hemde harcamaları mevcuttur.

Devlet: firmalar tarafından üretilen mallar alır.hemde bazı ürünlerde üretim yapar.

Firmalar: üretici kaynakları kullanarak üretim yapan üretici birimlerdir.üretim faktörlerini satın alırlar ve üretim malı satarlar.

Dış Alem: bizim dışımızda ekonomik faaliyetlerde bulunduğumuz bölümdür.